Perspectives on the Study of Revivalist Protestantism in Europe
Themanummer van European Journal of Theology 33, Amsterdam University Press 2024
We zijn niet gewend om recensies te schrijven van tijdschriftartikelen, maar dit themanummer past zo precies bij de doelstellingen van Inspirare dat hier toch een korte samenvatting verschijnt. Dit themanummer is een verzameling artikelen die voortkomen uit twee internationale conferenties, de een in Wiedenest, Duitsland, de ander in St Andrews, Schotland. De herkomst is te merken, omdat er veel artikelen zijn over de evangelische en charismatische beweging in het Duitse taalgebied en in Groot-Brittannië (met Noorwegen erbij). Hieronder een overzicht van de artikelen met telkens een heel korte indruk. Het themanummer is te bestellen bij de uitgever.
Het Editorial behandelt Lukas 1:4 met de vraag naar de verhouding tussen onderzoek en spiritualiteit. Lukas’ onderzoek naar Jezus eindigt in een zekerheid omtrent de zaken die hem onderwezen zijn, in het verhalen van hoe verlossing tot de wereld kwam en in het beschrijven van alle emoties die daarbij horen.
Het inleidende artikel (Matthias Ehmann) beschrijft hoe dit themanummer tot stand kwam.
Verschillende manieren van geschiedschrijving worden gepresenteerd (Andreas Heiser) in een artikel over de opkomst van vrije evangelical kerken in het Duitsland van de negentiende eeuw. Het is interessant te lezen hoe langzamerhand deze geschiedschrijving veranderd van een heroïsch binnenperspectief naar een academisch “buiten”perspectief, zij het dat de meeste academische auteurs zich ook binnen deze kerken bewegen.
William Schauffler wordt als casestudy beschreven (Frank Hinkelmann). Hij was zendeling, netwerker, bijbelvertaler en oriëntalist. Hij is een ietwat vergeten zendeling onder Joden en Turken in Constantinopel, met ook twee eredoctoraten op zijn naam.
Het artikel daarna beschrijft de revival in Ierland in 1859 (Ian M. Randall). Het ging gepaard met bekeringen, bijbelstudie en veel sociaal werk. Tot op de dag van vandaag zijn invloeden van deze revival zichtbaar.
Twee revivals in Noorwegen worden beschreven in het artikel daarna (Truls Liland, John Daniel Andersen, Jan Inge Jenssen). Ze vonden plaats in 1796 en 1906. Beide revivals hadden een enorme impact op Noorwegen, zowel religieus als sociaal. Bijzonder was de aandacht voor de rechten van arbeiders, het in dienst nemen van gehandicapten en leiderschap bij vrouwen.
Een kort artikel behandelt de evangelical “Freikirchen” in Duitsland die bezig zijn met een langzame ommekeer (Markus Iff). Zij respecteren de scheiding tussen kerk en staat, maar zijn wel begonnen met een bezinning van hun verantwoordelijkheid voor de samenleving.
Daarna volgt een beschrijving van de International Christian Fellowship (ICF) en Christian City Church (C3)(Gero Menzel, Caroline Sosna). De schrijvers gebruiken woorden als “eventisation”, “movement” in plaats van kerk en “scenefication”. Het valt hun op dat de kerkopbouw van congregationalistisch naar hiërarchisch verschuift, waarbij een zeer beperkt aantal voorgangers veel autoriteit hebben, zelfs over gemeenten ver weg. Bovendien is er sprake van vergaande globalisering.
Het laatste artikel (Matthias Ehmann) vat de rode draden samen, vooral met betrekking tot hoe geschiedschrijving wordt gepleegd. Perspectieven verschuiven, waardoor het nuttig wordt om meer perspectieven naast elkaar te gebruiken om een bepaalde gebeurtenis te beschrijven en te duiden.
Wat mij opviel, was een andere rode lijn in de verhalen: het sociale werk. De beschreven revivals die grote impact hadden op de hele samenleving, gingen gepaard met levensheiliging die zich uitwerkte in sociaal werk: armenzorg, afkickcentra, vakbonden, hygiëne, scholing. Als ingezet wordt op de onderkant van de samenleving, dringt de nieuwe houding van gelovigen ook door tot de lagen daarboven. Waarachtige revivals zijn een soort trickle-up economie.
Eveline van Staalduine-Sulman (eindredacteur Inspirare)
Comments